Bu yazımızda fazla bilinmeyen fakat diş kayıplarına sebep olan nedenlerin başında gelen diş gıcırdatma sorunu hakkında bilgiler vermeye çalışacağız. Diş gıcırdatma eylemi genelde psikolojik nedenlere bağlanmaktadır. Tabi kalıtsal ya da aileden gelen bazı durumlarda da diş gıcırdatma rahatsızlığı görülebilmektedir. Genelde geç fark edilen bu diş sorunu için hızlı önlem almak diş kaybetmemek için önemlidir.
Senede en az iki kere diş doktoruna düzenli olarak kontrole giderseniz, diş hekiminiz dişlerde aşınma olduğunu kontrol edecektir. Diş sıkması ya da gıcırdıtması olarak bilinen bu durum dişlerin yüzeyinde aşınmalara neden olmaktadır. Genel olarak dişlerde ağrıya sebep olan bu durumu çok fazla gecikmeden fark etmek ve önlem almak sağlıklı dişlere sahip olmak istiyorsak şarttır.
Dişlerimiz için en büyük tehditlerden biri diş gıcırdatmadır. Bruksizm olarak da bilinen diş gıcırdatma, bilinçsizce gerçekleşir. Bu durum genelde fazla önemsenmez. Oysa dişleri genelde uyku sırasında yüksek bir baskıyla sıkıştırmak çok ciddi bir sorundur. Bu sorun nedeniyle birçok kişi dişlerini kaybeder. Mutlaka sorunun kaynağına inilmesi ve tedavi edilmesi gereklidir. Diş gıcırdatma hem çocukların hem de yetişkinlerin dişlerine ciddi zararlar verebilir.
Diş Gıcırdatma Tam Olarak Nedir?
Diş gıcırdatma durumu basit olarak dişleri ve azı dişlerini birlikte gıcırdatmayı içeren parafonksiyonel bir aktivite olarak tanımlanır. Bu genellikle önemli ölçüde güç ve yüksek basınçla yapılır. Diş gıcırdatmanın en yaygın şekli gece bruksizmidir. Uyku sırasında ortaya çıkan bu varyanttan hem yetişkinler hem de çocuklar etkilenebilir. Gün içinde diş gıcırdatan yetişkinler ve çocuklar da vardır.
Diş Gıcırdatmanın Nedeni Nedir?
Stres önemli bir faktör olarak kabul edilir. Muhtemelen bastırılmış duygular, korkular, günlük sorunlar veya şiddetli yaşam olayları dişin sıkılması için önemli nedenler arasında sayılır. Ayrıca yanlış yerleştirilmiş dişler, uygun olmayan kuron veya dolgular ile ortodontik nedenler diş gıcırdatmalarına neden olabilir. Birçok kişi uzun yıllar diş gıcırdatmaya davranışına uzun süre devam eder. Bir süre sonra bu durum insanlar tarafından fark edilmez. Kişi dişlerinde ağrı ve sızı fark etmeye başladıktan sonra ya da etrafındaki kişilerin uyarması sonucu bu durumu fark edebilir.
Geç fark edilmesi nedeniyle dişlerde problemler ve hasar meydana gelir. Çoğu durumda, diş gıcırdatma kalıtsal faktörlere bağlıdır. Sigara içenlerin, içmeyenlere göre bruksizmden iki kat daha fazla etkilenme olasılığı olduğu gösterilmiştir.
Diş Gıcırdatmasının Belirtileri Nelerdir?
Çeneniz ağrılı, gergin veya hassas mı? Dişleriniz ağrılı ve hassas mı? Sabahları boyun tutulması veya baş ağrısı ile mi uyanıyorsunuz? Bunlar dişlerinizi gıcırdattığınızın işaretleri olabilir. Diş gıcırdatmanın diğer belirtileri şunlardır:
- Uyanıkken veya stresli durumlarda dişlerin duyulabilir gıcırdatması
- Dişlerin ve diş dolgularının veya takma dişlerin aşırı aşınması ve yıpranması
- Çiğneme kaslarının büyümesi
- Çene ekleminde tıklama ve diğer sesler
- Dilin kenarında ve yanakta diş izleri.
Bu belirtilerden bazılarını kendinizde gözlemlediyseniz, diş gıcırdatma sebebinin diş gıcırdatması olup olmadığını anlamak için bir dişçi muayenehanesine gitmelisiniz.
Çocukların üçte biri, özellikle diş değiştirirken dişlerini gıcırdatıyor. Uzmanlar, birçok çocuk için yeni bir mücadeleyi temsil eden büyüme, yeni dişlerin atılımı ve okula başlama arasında bir bağlantı görüyorlar. Çoğu çocuk için diş gıcırdatma kendiliğinden geçer, ancak kısa süreli gıcırdatma bile kalıcı dişlere zarar verebilir.
Diş Hekimi Diş Gıcırdatma Sorununu Fark Edebilir mi?
Doktorlar basit bir muayene ile bile dişlerdeki aşırı aşınmayı tespit edebilirler. Hastanın diş gıcırdatma şüphesi varsa, tedavinin gerekli olup olmadığını değerlendirmek için düzenli kontroller yapılır. Alışkanlıklar ve ilaçlarla ilgili sorular diş gıcırdatma nedenini netleştirebilir. Diş hekimi dişleri inceler ve dişlerin konumunu kontrol etmek için röntgen çeker.
Diş Gıcırdatmaya Karşı Kendiniz Ne Yapabilirsiniz?
Diş gıcırdatma stresten kaynaklanıyorsa, gevşeme egzersizleri, daha sessiz bir yaşam tarzı ve daha az alkol, tütün ve kahve tüketimi yardımcı olabilir. Uykunuzu iyi almakta diş gıcırdatma sorunu için yardımcıdır. Çiğneme kaslarına bir masaj ve lokal ısı uygulaması semptomları hafifletebilir.
Gün içinde dişlerinizi sık sık sıkıyorsanız, kendinizi düzenli olarak kontrol edebilirsiniz. Dudaklar, alt ve üst çenenin dişleri birbirine değmeyecek şekilde kapalı ve rahat olmalıdır.
Diş Gıcırdatmanın Sonuçları
Uzun süre fark edilmeyen ve devam eden diş gıcırdatma sorunu dişlerde kalıcı hasarlara neden olabilir. Yazımızda belirttiğimiz önlemleri alarak bu sorunun önüne geçmek elinizdedir. Dişler sıkıldıkça üzerlerinde yer alan koruyucu mine yapısını kaybederler. Buda dişleri daha savunmasız ve yıpranmaya açık bir hale getirecektir. Sürekli olarak sıkılan dişlerde ağrılar oluşmaya başlar. Ayrıca dişlerde hassasiyet te artacaktır. Sıcak ve soğuk içeceklere karşı dişleriniz daha fazla reaksiyon vermeye başlar. Çünkü diş üzerinde yer alan koruyucu tabakalarda aşınmalar meydana gelmiştir.
Diş Gıcırdatması Nasıl Teşhis Edilir?
Diş gıcırdatmasını bir hastalık olarak değil de kötü bir alışkanlık olarak düşünebiliriz. Bu alışkanlığın önüne geçmek için öncelikle bu durumu teşhis etmek gerekir. Eğer etrafınızdaki kişiler bu durumu fark ederek size söylerse şanslısınız demektir. Çünkü genelde bu durum çevredeki insanlar tarafından fark edilmez. Çünkü tekrarlanan bir durum değildir. Ara sıra yaptığınız bir eylem olduğu için insanlar üzerinden durmayacaktır. En iyi teşhis yöntemi kendinizi dinlemenizdir. Eğer dişlerinizde çürük veya diş et çekilmesi yoksa, anlamsız biçimde dişlerinizde ağrı hissediyorsanız bu kötü alışkanlığa sahip olabilirsiniz. Eşiniz de ya da arkadaşlarınızdan sizi takip etmelerini isteyebilirsiniz.
Ya da 6 ayda bir diş hekiminize kontrole giderek dişlerinizde aşınma olup olmadığını kontrol ettirmekte iyi bir çözümdür.
